Văn hóa, lịch sử, triết học

Nguyễn Hữu Sơn

Viện Văn học

            Việt Nam có vùng biên giới biển đảo rộng dài nên trong suốt nửa đầu thế kỷ XX đã xuất hiện nhiều tác phẩm du ký, ghi chép, điều tra về các vùng duyên hải và biển đảo. Trong dự kiến thực hiện công trình sưu tập Du ký về biển đảo Việt Nam nửa đầu thế kỷ XX, bước đầu chúng tôi đã tập trung điều tra, sưu tập, kiểm kê, phân loại và tổng hợp các tác phẩm du ký trên các loại sách báo khắp trong Nam ngoài Bắc, kể cả ở nước ngoài (chủ yếu lưu trữ ở Pháp) viết về các vùng biển đảo Việt Nam từ Quảng Ninh đến Kiên Giang (gồm 5 vùng: Quảng Ninh – Hà Tĩnh, Quảng Bình – Bình Định, Phú Yên – Bắc Bình Thuận, Nam Bình Thuận – Bạc Liêu, Cà Mau – Kiên Giang), trên cơ sở kết quả tư liệu văn bản tác phẩm sẽ tiến hành nghiên cứu theo hệ thống chuyên đề, chủ đề, nội dung (các sáng tác văn xuôi theo phong cách ký, ký sự, ghi chép, hồi ức về các chuyến đi, các điểm du lịch, các điểm di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh và nhiều phương diện của an ninh, quốc phòng, hoạt động du lịch, xã hội học, dân tộc học khác nữa). Đơn cử một số tác phẩm  du ký tiêu biểu của Trần Trọng Kim: Sự du lịch đất Hải Ninh (Nam phong Tạp chí, 1923); Đông Hồ: Thăm đảo Phú Quốc (Nam phong tạp chí, 1927); Mộng Tuyết: Chơi Phú Quốc, Trúc Phong: Tết chơi biển (Nam phong tạp chí, 1934); Phan Thị Nga: Ra Cù Lao Yến (Ngày nay, 1935); Vĩnh Phúc: Một tuần ở đảo Hoàng Sa (Tràng An báo, 1938), Biểu Chánh: Hà Tiên du ngoạn (Nam Kỳ tuần báo, 1943); Khuông Việt: Tôi ăn tết ở Côn Lôn (Nam Kỳ tuần báo, 1944), v.v..

Văn hóa, lịch sử, triết học

Thế nào là Việt Nho? Đây là một vấn đề phức tạp, bởi cho đến nay vấn đề này vẫn chưa có sự đồng thuận trong giới nghiên cứu, vì nó chạm đến nhiều lĩnh vực liên quan khác nhau, trong đó có lĩnh vực địa - chính trị, địa - văn hoá, văn hoá học, lịch sử văn hoá - tộc người, nhân học, v.v.. với những mối quan hệ đan xen chằng chịt, tương hỗ. Hiểu Việt Nho là Nho giáo của người Việt Nam/ở Việt Nam hay Việt Nho là Nho giáo của tộc Việt? Mà tộc Việt vốn là cư dân lâu đời cổ xưa nhất của đại tộc Bách Việt có nền văn minh sớm, cư trú từ Ngũ Lĩnh đến Hoa Nam hiện nay, tức từ bờ nam sông Dương Tử, hồ Động Đình trở xuống phía Nam cho đến đồng bằng sông Hồng, kéo dài đến bắc Trung bộ Việt Nam.

Văn hóa, lịch sử, triết học

               (Nguyễn Xuân Hoanh, Tạp chí Văn hoá  và Du lịch, số 11, tháng 5 năm 2013)                       

TÓM TẮT

Nói đến di tích lịch sử văn hóa Vĩnh Long không thể không nói đến Công Thần Miếu. Công Thần Miếu là nơi thờ các vị công thần triều Nguyễn, cũng là nơi hiện đang giữ được nhiều đạo sắc phong nhất Nam Bộ cùng với nhiều hiện vật cổ quý giá. Bài viết này giới thiệu nguồn gốc, giá trị văn hóa và lịch sử của di tích này.

Văn hóa, lịch sử, triết học

　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　GS. Imai Akio

　　　　　　　　　　　　　　　　　　      Đại học Ngoại ngữ Tokyo

Mở đầu

　Nhân kỉ niệm 40 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Nhật-Việt, trong năm 2013 này nhiều hoạt động đã diễn ra để kỉ niệm sự kiện này. Đáng chú ý là vào tháng 9 qua, đài truyền hình Nhật Bản đã phát sóng bộ phim truyền hình dài 2 tiếng có nhan đề “Người cộng sự” (Partner)- kể về cuộc đời của Phan Bội Châu. Đây có lẽ là lần đầu tiên một bộ phim về danh nhân Việt Nam lên sóng truyền hình ở Nhật Bản. Trong phim, mối giao lưu thâm tình giữa Phan Bội Châu thời kì phong trào Đông Du với những người Nhật Bản hỗ trợ cho phong trào được miêu tả một cách đầy xúc động. Nhưng có lẽ người Nhật chúng tôi cần phải ghi nhớ cả chi tiết: Phan Bội Châu dù vẫn mang nặng lòng tri ân đối với những  người Nhật giúp đỡ nhưng đã dần chuyển sang phê phán mạnh mẽ chủ nghĩa đế quốc của Nhật Bản từ sau hiệp định đình chiến Nhật-Pháp năm 1907 đến Đại chiến thế giới lần II.

Văn hóa, lịch sử, triết học

 (Đặng Hoàng Lan,  Tạp chí Văn hoá  và Du lịch, số 11, tháng 5 năm 2013)

 

TÓM TẮT

Việt Nam là quốc gia có nguồn tài nguyên về di sản văn hóa vật thể, phi vật thể khá đa dạng, phong phú. Đây là nguồn tài nguyên quan trọng trong phát triển du lịch văn hóa của đất nước. Hoạt động bảo tồn di sản văn hóa có ý nghĩa lớn đối với phát triển du lịch. Tuy nhiên, việc hiểu đúng về yêu cầu của công tác bảo tồn, hơn nữa bảo tồn để khai thác cho phát triển du lịch, thì không hẳn đã có quan điểm thống nhất.

Văn hóa, lịch sử, triết học

Suốt mấy ngày vừa qua, trên hệ thống phát thanh, truyền hình, báo viết, báo mạng ở trong và ngoài nước đã đưa tin về vị danh tướng lẫy lừng của Việt Nam và quốc tế thời hiện đại đã trở về với thế giới Người Hiền.

Văn hóa, lịch sử, triết học

 (Đặng Thiên Kiệt & Trần Húc Quyên; Lê Thị Hồng Nga dịch, Tạp chí Văn hoá  và Du lịch, số 11, tháng 5 năm 2013)

TÓM TẮT

           

Văn hóa ẩm thực có một vị trí rất quan trọng trong văn hóa Trung Quốc. Người dân Trung Quốc không chỉ sáng tạo ra nền văn hóa ẩm thực nổi tiếng thế giới, mà còn đưa việc ăn uống lên thành nghệ thuật hưởng thụ cuộc sống và thậm chí đã trở thành nghệ thuật sống không thể thay thế. Văn hóa ẩm thực Trung Quốc được hình thành từ những yếu tố triết học mà dân tộc Trung Hoa đã xây dựng, tích lũy và phát triển trong một khoảng thời gian rất dài. Đây chính là điều khiến cho tư tưởng triết học cổ đại Trung Quốc không những được hình thành trực tiếp từ trong văn hóa ẩm thực mà còn có thể được xây dựng và phát triển trên nền tảng này của cuộc sống. Những tư tưởng triết lý như “Âm dương ngũ hành”, “Thiên nhân hợp nhất “, “Trung hòa vi mỹ” (hòa hợp là đẹp), “Dĩ thực liệu bệnh” (ăn để trị bệnh) và “Phanh nhẫm dũ trị quốc” (việc nấu nướng cũng quan trọng như việc trị quốc vậy) đã được thể hiện rõ trong văn hóa tinh thần của người Trung Hoa.

Văn hóa, lịch sử, triết học

           PV: Từ 1.5.2014 đến nay Trung Quốc đã ngang ngược đưa giàn khoan cùng rất nhiều tàu chiến hộ tống, kể cả tàu tên lửa, vào vùng biển thuộc chủ quyền của Việt Nam. Ông có nhận định gì về hành vi này của người TQ?

Văn hóa, lịch sử, triết học

                                                     (Lê Tiến Linh Giang, Tạp chí Văn hoá  và Du lịch, số 11, tháng 5 năm 2013)
                                                                                          TÓM TẮT

Bài viết nghiên cứu sự tác động, ảnh hưởng của Liên Xô và Mỹ đến bán đảo Triều Tiên. Từ đó cho thấy hai cường quốc này đã đóng vai trò là những nhân tố chính trong việc hình thành hai chính quyền nhà nước ở hai miền bán đảo Triều Tiên. Quyền quyết định không còn thuộc vào dân tộc Triều Tiên mà do Mỹ và Liên Xô chi phối. Bán đảo Triều Tiên như thân phận nước nhỏ trên bàn cờ chiến lược. Triều Tiên vẫn chưa được thống nhất, nỗi đau chia cắt vẫn còn đó.

Văn hóa, lịch sử, triết học

Suy nghĩ về câu chuyện thời sự "tiếp viên Việt Nam bị tố mang đồ ăn cắp ở Nhật", tiến sĩ Đoàn Lê Giang (ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn TP.HCM) viết: Trong tác phẩm "Tự phán", Phan Bội Châu từng tỏ ra rất thán phục một người kéo xe ở Tokyo đã không tham lam, tìm cách trả đồ mà ông bỏ quên. "100 năm trước người Nhật đã không ăn cắp mà xây dựng nên một nước Nhật giàu mạnh. 100 năm sau người Việt Nam vẫn chưa hết được thói ăn cắp".

Văn hóa, lịch sử, triết học

(Tóm tắt) Để các sản phẩm du lịch của Đồng Tháp được xác định rõ nét trên bản đồ du lịch các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long nói riêng, bản đồ du lịch Việt Nam nói chung, nhằm thực hiện mục tiêu của đề án phát triển du lịch đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2020, theo tác giả cần có những định hướng khai thác các nguồn tài nguyên (nhất là nguồn tài nguyên nhân văn) của du lịch Đồng Tháp qua việc xác định lợi thế so sánh về tiềm năng du lịch với các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long.

 

Văn hóa, lịch sử, triết học

TÓM TẮT

Với sự quan tâm và hỗ trợ đặc biệt của Đảng và Nhà nước, ngành du lịch Việt Nam đang từng bước hoàn thiện và củng cố. Với định hướng phát huy và sử dụng tiềm năng vốn có, việc khai thác lễ hội truyền thống gắn liền với hoạt động du lịch là một cách thức làm đa dạng và phong phú thêm các sản phẩm du lịch ở mỗi địa phương. Xuất phát từ xu hướng này, việc khai thác lễ hội tưởng niệm anh hùng dân tộc Trương Định gắn với hoạt động du lịch cũng trở thành định hướng của thị xã Gò Công nói riêng và tỉnh Tiền Giang nói chung trong bối cảnh hội nhập và giao lưu kinh tế, văn hóa trong thời kỳ hiện đại.

Văn hóa, lịch sử, triết học

(Cao Tự Thanh, Tạp chí Văn hoá  và Du lịch, số 11, tháng 5 năm 2013)

 

(Ảnh:Toàn bộ cuộn thư – họa Trúc Lâm đại sĩ xuất sơn đồ, nguồn: http://home.thuhoavn.com/)

 

Bức tranh về vua Trần Nhân Tông xuống núi (Trúc Lâm đại sĩ xuất sơn đồ) do Trần Giám Như, người đời Nguyên vẽ, được TS. Nguyễn Nam nghiên cứu rất công phu trên tập san Suối nguồn số 7, tháng 11 năm 2012. Bức tranh cũng như công trình nghiên cứu ấy gây được hứng thú mạnh mẽ trong giới học thuật cũng như độc giả rộng rãi. Bài viết dưới đây trình bày một số suy nghĩ gợi ra từ công trình ấy. 

Văn hóa, lịch sử, triết học

Huỳnh Vĩnh Phúc

(Viện KHXH vùng Nam Bộ)

          Nam Phong là tạp chí có tính học thuật đầu tiên ở Việt Nam. Chương trình hoạt động của Nam Phong trước hết là cổ động cho việc xây dựng chữ quốc ngữ và nền văn học Việt Nam hiện đại, và sau đó là phổ biến kiến thức và tư tưởng Đông Tây, bàn luận các vấn đề của xã hội hiện đại, tường thuật các diễn biến xã hội trên thế giới. Những nỗ lực hoạt động đó nhằm mục đích nâng cao dân trí, xây dựng đội ngũ trí thức và phác thảo cho Việt Nam một con đường, một phương cách phát triển trong bối cảnh xã hội thế giới hiện đại rất khác biệt với xã hội truyền thống cố hữu Việt Nam.

Văn hóa, lịch sử, triết học

Nếu như các quốc gia ở Bắc bán cầu như Canada, Mĩ, Nga, Pháp,… hân hoan chuẩn bị lễ hội Giáng sinh và năm mới trong cái lạnh giá của mùa đông, nếu như người dân phương Bắc bên lò sưởi ấm cúng đang bận rộn trang hoàng cho ngôi nhà của mình với cây thông Noel, chuẩn bị những món quà xinh xắn hay đắp những người tuyết đáng yêu trong sân vườn và cùng nhau hát vang bài ca White Christmas; thì ở Nam bán cầu, người dân ở xứ sở Chuột túi cũng đang tưng bừng chuẩn bị cho một mùa Giáng sinh an lành và năm mới hạnh phúc cùng nhiều hoạt động sôi nổi. Điểm khác biệt vô cùng thú vị là Giáng sinh và năm mới của những công dân xứ Chuột túi diễn ra trong cái nóng rực của mùa hè phương Nam chứ không phải là cái lạnh giá của mùa đông phương Bắc. Mặc dù vẫn mang những ảnh hưởng từ văn hóa Âu châu, đặc biệt là truyền thống Anh quốc; cộng thêm sự du nhập của các nền văn hóa khác nhau từ dân nhập cư Á, Phi; thì văn hóa mừng Giáng sinh và đón chào Năm mới ở xứ sở Chuột túi và gấu Koala vẫn có những nét rất riêng biệt, phản ánh chân thực những đặc thù văn hóa, con người và thiên nhiên địa phương.

Văn hóa, lịch sử, triết học

(Trích tiểu luận triết học: Scientia sacra)

Từ lâu, khi người ta bắt gặp những tập quán, thói quen sống hoặc các toà nhà giống nhau ở Ai cập và Hy lạp, câu hỏi đầu tiên bao giờ cũng là: dân tộc nào tiếp thu từ dân tộc nào? Cái nào lâu đời hơn? Ai là kẻ sáng tạo và ai là kẻ bắt chước?

Văn hóa, lịch sử, triết học

Nguồn: Tạp chí Nghiên cứu Phật học, Giáo hội Phật giáo Việt Nam, số 6-2012 (số 122), trang 17-22.

1. Phật giáo truyền vào nước ta từ khi nào?

Nêu vấn đề với câu hỏi như trên bởi lẽ từ trước đến nay có nhiều tư liệu ghi cái mốc Phật giáo truyền vào nước ta chưa nhất quán. Có ý kiến cho rằng Phật giáo truyền vào nước ta từ thế kỷ thứ II sau Công nguyên như sách Thiền uyển tập anh ngữ lục, và các công trình của: Trần Văn Giáp (1932), Mật Thể (1941), Viện Triết học (1988) V.V..; Lại có ý kiến cho rằng Phật giáo truyền vào từ cuối thế kỷ thứ I trước Công nguyên như các công trình của Nguyễn Lang (1972), Lê Mạnh Thát (1976)[1] v.v.. Vấn đề vừa nêu tưởng như đơn giản và đã giải quyết ngã ngũ, vì từ đầu thế kỷ XX đến nay, các nhà nghiên cứu lịch sử, lịch sử tư tưởng, Phật giáo sử, Văn học trung đại… đã bàn nhiều, bàn kỹ, nhưng ngẫm lại, vấn đề trên cũng còn có điều để bàn thêm, bàn lại. Ngay cả quyển sách được xem là tài liệu gốc và xưa nhất về lịch sử Phật giáo Việt Nam là tác phẩm Thiền uyển tập anh ngữ lục được viết vào khoảng đầu thế kỷ XII (khoảng trước năm 1134) đến đầu thế kỷ XIII thì hoàn tất, bởi các vị thiền sư Thông Biện, Thường Chiếu, Thần Nghi, Ẩn Không kế tục nhau biên chép; truyền bản đời Trần hiện không còn, bản in xưa nhất hiện còn là bản Vĩnh Thịnh thứ 11 (1715), đời Lê Dụ Tông (1705-1729) cũng không phải là không có sai sót, nhầm lẫn hoặc ghi chép thiếu nhất quán. Bài viết này sẽ bàn thêm, bàn lại về vấn đề vừa nêu.

Văn hóa, lịch sử, triết học

Trên cơ sở phân tích hiện trạng giảng dạy triết học ở Cộng hoà Pháp, tác giả đề xuất một số hướng nghiên cứu xuất phát từ quan điểm tái kiến thiết triết học với tư cách triết học công dân. Theo tác giả, trong bối cảnh hiện đại, để tham gia đối thoại một cách sáng tạo, nhà triết học phải biết lắng nghe và hiểu về người khác; coi sự tái sáng tạo đạo đức của triết học là biểu hiện sự tái sáng tạo đạo đức của nền văn hoá. Do vậy, ngôn ngữ triết học phải gần gũi với tất cả mọi người, triết học phải gắn với xã hội và cuộc sống của con người.

Văn hóa, lịch sử, triết học

I/ Xác định những mốc lịch sử

            1/ Trước khi đề cập vấn đề trên, có lẽ cũng nên xác định lại niên đại đản sinh của Thái tử Tất Đạt Đa (Siddhartha) và niên đại nhập diệt của đức Thích Ca Mâu Ni (Sakya Muni). Về vấn đề này hiện có nhiều thuyết và nhiều tài liệu ở Việt Nam chưa nhất quán.

Văn hóa, lịch sử, triết học

Giặc đến nhà, đàn bà cũng đánh

Tục ngữ Việt nam

Hồ Tài Huệ Tâm – Giáo sư Đại học Harvard

Hồ Liễu dịch

Trích trong cuốn Thuyết cấp tiến và cội nguồn của Cách mạng Việt nam/ Radicalism and the Origins of the Vietnamese Revolution, Hue-Tam Ho Tai, Ấn quán Đại học Harvard, 1992, trang 88–113.

 

Văn hóa, lịch sử, triết học

(Tưởng niệm 570 năm ngày mất của danh nhân văn hóa Nguyễn Trãi 1380-1442)

Những gì sắp trình bày ở đây không phải là hoàn toàn mới, bởi trước đây các nhà nghiên cứu ít nhiều đã đề cập về vấn đề này rồi. Nhưng cái mới ở đây là trên cơ sở kế thừa thành tựu đã có, kết hợp tìm tòi thêm tư liệu, bài viết này nêu lại một cách có hệ thống xung quanh vụ án Lệ Chi Viên oan nghiệt, đã tàn hại cả một tộc họ, nhất là tiêu diệt một con người tài hoa, uyên bác, lịch lãm và vĩ đại cách đây đúng 570 năm!

Chuyên mục phụ

Hán Nôm

Vinh danh nhà thơ yêu nước Nguyễn Đình Chiểu (1822 - 1888)

Page 71 of 110

Thông báo

Thông tin truy cập

68860939
Hôm nay
Hôm qua
Tổng truy cập
26540
25643
68860939

Đang có 666 khách và không thành viên đang online

Sách bán tại khoa

  • Giá: 98.000đ

    Giá: 98.000đ

  • Giá: 85.000đ

    Giá: 85.000đ

  • Giá: 190.000đ

    Giá: 190.000đ

  • Giá:140.000đ

    Giá:140.000đ

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4

Liên hệ mua sách:
Cô Nguyễn Thị Tâm
Điện thoại: 0906805929

Giới thiệu

Đào tạo

CỰU SINH VIÊN

Sáng tác & Dịch thuật

CÂU LẠC BỘ

NGHIÊN CỨU

HỘI THẢO

Danh mục website